ولی چون آتشم در زیر خاکستر ( زلال عروضی پیوسته ی با قافیه )

 ((بیا تا گل بر افشانیم و می در ساغر اندازیم

                                           فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو بر اندازیم))

تقدیم به لسان الغیب خواجه حافظ شیرازی

پر از دادم

ولی نا گفته فریادم

مپنداراینچنین((خاموش))وآرامم

ولی چون آتشم ،  در زیر خاکسترپی بادم

وگر پایان رسد صبرم جهان را بی گمان یکسر بسوزانم

مرادریاب ای شیرین ترین رؤیاکه فرهادم

وگر  بسپاریم  تیشه  بر اندازم

فلک بشکافم آزادم

مبر یادم

بر اندازم

و طرحی نو بنا  سازم

جهانی آنچنان سازم  خوش و خرّم

که تا هفت آسمان لرزد زمین در زیر آوازم

زنو بر سازم آهنگی ، جهان را زیر و رو وز نو بسازانم

وگر مُهر خموشی بر لبم  بنهاده چون سازم

نمی گیرم به لب خاموشی و عُزلت

که سر بر زد دگر رازم

چو آغازم

بررسی ساختار و قالب شعر :

 4 . پر از دادم

 3 . ولی نا گفته فریادم

 2 . مپنداراینچنین((خاموش))وآرامم

 1 . ولی چون آتشم ،  در زیر خاکسترپی بادم

 + . وگر پایان رسد صبرم جهان را بی گمان یکسر بسوزانم

 1 . مرادریاب ای شیرین ترین رؤیاکه فرهادم

 2 . وگر  بسپاریم  تیشه  بر اندازم

4 . مبر یادم

 4 . بر اندازم

 3 . و طرحی نو بنا  سازم

 2 . جهانی آنچنان سازم  خوش و خرّم

 1 . که تا هفت آسمان لرزد زمین در زیر آوازم

 + . زنو بر سازم آهنگی ، جهان را زیر و رو وز نو بسازانم

 1 . وگر مُهر خموشی بر لبم  بنهاده چون سازم

 2 . نمی گیرم به لب خاموشی و عُزلت

 3 . که سر بر زد دگر رازم

 4 . چو آغازم

مفاعیلن

مفاعیلن مفاعیلن

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

مفاعیلن مفاعیلن

مفاعیلن

سروده ی فوق  در قالب زلال عروضی با قافیه  و هم چنانکه در تقطیع مشخص شده در وزن ( مفاعیلن ) و

با دخالت ((مفاعیلن ))سروده شده است .

نوع ساختار: عروضی

فرم ضرب آهنگ ها: ( 2 – 4 – 6 – 8  - 10 – 8 – 6 – 4 – 2 )

تعداد ضرب آهنگ بین دو سطر = 2

تعدادسطور در این زلال = 9 سطر

+. سطر مادر  :

+ . وگر پایان رسد صبرم جهان را بی گمان یکسر بسوزانم = 10ضرب آهنگ

+ . زنو بر سازم آهنگی،جهان را زیر و رو وز نو بسازانم = 10 ضرب آهنگ

هر دو سطر متقارن مادر با همديگر در يك طول وزن و آهنگ و ضرباهنگ موسيقييائي يكسان قرار دارند.

سطرهاي قرينه ي  (1 ):

1 . ولی چون آتشم ،  در زیر خاکسترپی بادم = 8 ضرب آهنگ

1 . مرادریاب ای شیرین ترین رؤیاکه فرهادم = 8 ضرب آهنگ

1 . که تا هفت آسمان لرزد زمین در زیر آوازم = 8 ضرب آهنگ

1 . وگر مُهر خموشی بر لبم  بنهاده چون سازم = 8 ضرب آهنگ

هر  چهار سطر متقارن با همديگر داراي طول وزن و آهنگ و ضرباهنگ موسيقييائي يكسان هستند .

سطرهاي قرينه ي  ( 2 ) :

2 . مپنداراینچنین((خاموش))وآرامم = 6 ضرب آهنگ

2 . وگر  بسپاریم  تیشه   بر اندازم = 6 ضرب آهنگ

2 . جهانی آنچنان سازم  خوش و خرّم = 6 ضرب آهنگ

2 . نمی گیرم به لب خاموشی و عُزلت = 6 ضرب آهنگ

هر  چهار سطر متقارن با همديگر داراي طول وزن و آهنگ و ضرباهنگ موسيقييائي يكسان هستند .

سطرهاي قرينه ي  ( 3):

3 . ولی نا گفته فریادم = 4 ضرب آهنگ

3 . فلک بشکافم آزادم = 4 ضرب آهنگ

3 . و طرحی نو بنا  سازم = 4 ضرب آهنگ

3 . که سر بر زد دگر رازم = 4 ضرب آهنگ

هر  چهار سطر متقارن با همديگر داراي طول وزن و آهنگ و ضرباهنگ موسيقييائي يكسان هستند .

سطرهای قرینه ی (4 ) :

4 . پر از دادم = 2 ضرب آهنگ

4 . مبر یادم = 2 ضرب آهنگ

4 . بر اندازم = 2 ضرب آهنگ

4 . چو آغازم = 2 ضرب آهنگ

هر  چهار سطر متقارن با همديگر داراي طول وزن و آهنگ و ضرباهنگ موسيقييائي يكسان هستند .

نتيجه : طبق قانون زلال ، شعر فوق زلال و از نوع  عروضي  پيوسته ي  قافيه دار  مي باشد.

قانون زلال پيوسته ي عروضي قافيه دار:

1= تعداد سطر هر زلال 5 الي 11

2= طول وزن سطرهاي اول و آخر حداكثر تا 5 ضرباهنگ

3= تفاوت طول وزن بين دو سطر مساوي با 2 ضرباهنگ

4= طول وزن يا آهنگ سطرهاي متقارن باهم مساوي

5= دو سطر اول و آخر هر زلال هم قافيه و بقيّه ي سطور يك در ميان داراي قافيه ( مي تواند سطور اول و  آخر  در

شعر قافيه داري كه داراي رديف هم هست، فقط رديف بشود. )

6= تعداد سطور  زلال ها باهم مساوي

7= طول وزن يا آهنگ سطرهاي مادر باهم مساوي

                                                         بهزاد چهارتنگی ( خاموش )

                                                          ازمجموعه ی خیالی زلال

                                         شهر کرد:31/5/90 ساعت :  3:03 دقیقه یبامداد